Kowiesy

Historia parafii Chojnata

„Ćwierć mili od głównego traktu co łączył obwód Rawski z ziemią mazowiecką o trzy mile od Rawy na północ leży starożytna wioska wśród lasów sosnowych, a stąd może i jej nazwa Chojnata. W lasach z bagnisk Mechadle bierze początek niewielka rzeczka Gaczna, obecnie Chojnatką zwana i płynie na zachód doliną Retkową – jak tekst donacyi księcia Ziemowita nazywa – dzisiaj, zdaje się, bez nazwy będącej (...)” „(...) Nad tą rzeczką, a raczej nad doliną, w tym miejscu nieco węższej, lecz pełnej źródlisk i przepastnych trzęsawisk stoi starożytny kościół murowany, opasany koroną drzew niemniej starych, zdaje się strzegących Świątyni pańskiej od wszelkich złych przygód (...)” Kościół wybudowano w stylu gotyku wiślano-bałtyckiego z cegły palonej. Świątynia stoi ponad 600 lat i stać może jeszcze długie wieki, gdyż porośnięte mchem mury zamieniły się w skałę. Przez te starożytne mury przemawia do nas dawna wiara praojców, jakby ułożona Bogu na chwałę: cegiełka po cegiełce – ofiara z życia na wieczne trwanie. Budowniczymi tego kościoła byli zapewne Ojcowie Benedyktyni. Należy przypuszczać, iż zaraz po osiedleniu się OO. Benedyktyni postawili pierwszą część kościoła z trzema oknami z jednej strony od południa w szczycie za wielkim ołtarzem, tak jak jest do tej pory. Ta część kościoła jest sklepiona – bardzo szlachetnej struktury. Później, kiedy okoliczna ludność zaczęła garnąć do Ojców i ich kościoła, konieczne było powiększenie kościoła, tym bardziej, że Ojcowie spełniali od początku obowiązki pasterskie, czyli byli proboszczami w nowej parafii. W związku z tym przedłużono więc kościół o jeszcze dwa okna, ale już o szerszej nawie. Obszerny i autentyczny opis stanu kościoła pochodzi z 1673 roku. Miała wtedy miejsce wizyta pasterska biskupa poznańskiego archidiakona warszawskiego ks. Święcickiego. Opis ten zgadza się z obecnym wyglądem kościoła. Z zewnątrz utrzymano styl w całości i dobudowana część kościoła prawie się nie odróżnia, za to wewnątrz, środkowy łuk, a dawny szczyt frontowy oddziela jedną część od drugiej. Poza tym w nowej części nie ma sklepienia, tylko sufit. W 1913 roku parafia Chojnacka żyła jeszcze tradycją zaszczepioną przez OO. Benedyktynów. Wyrazem tego był m.in. przykościelny szpital, szkoła kantorów z czasów benedyktyńskich, która zmieniła się na kółko rolnicze, założone przez ks. proboszcza Dziamarskiego. Istniała tam również szkoła początkowo fundowana przez pana Antoniego Górskiego. W zarysie dziejów parafii, szczególne miejsce zajmuje autor „Kroniki parafialnej” Sługa Boży ks. Michał Woźniak, pierwszy założyciel kroniki parafialnej. Kronika ta znajduje się w archiwach parafii Chojnata . Oprócz odręcznie pisanych wydarzeń przez Sługę Bożego, zawiera fotografie, wycinki z gazet i artykułów oraz wpisy dokumentów i osób „na pamiątkę” ich pobytu w parafii Chojnata. Autor kroniki sukcesywnie opisuje wydarzenia i fakty. Całość kroniki przesiąknięta jest duchem wiary i nadziei; to świadectwo działalności wiejskiego proboszcza, gorliwego duszpasterza zatroskanego o swych podopiecznych parafian oraz doskonale orientującego się w sytuacji polityczno-społeczno-kościelnej. Michał Woźniak urodził się 28 sierpnia 1875 roku w Sokołowie, parafia Pęcice k. Warszawy. Pochodził z rodziny wiejskiej. W roku 1902 został przyjęty do Seminarium Duchownego w Warszawie. Po święceniach pracował kolejno w parafiach: Podwyższenia Krzyża w Łodzi (1908 r), św. Antoniego Padewskiego w Warszawie (1909 r). W 1910 r. został administratorem małej parafii Wiśniew, liczącej 510 wiernych. Dzięki jego gorliwej pracy blisko 100 osób porzuciło mariatywizm przechodząc do Kościoła katolickiego. 11 lutego 1911 roku został przeniesiony z Wiśniewa do Chojnaty. Wyremontował plebanię, ułożył nowe podłogi i wymienił okna. Odrestaurował również kościół. Z prowadzonej przez ks. Michała Woźniaka Korniki dowiadujemy się, iż w 1911 roku była tutaj szkoła obywatelska postawiona na proboszczowskim gruncie. Szkoła ta cieszyła sie ogromnym powodzeniem wśród parafian, ponieważ ludzie zrozumieli znaczenie nauki. W szkole tej ks. Woźniak był prefektem i uczył dwa dni w tygodniu katechizmu i Historii Świętych. 23 września 1919 roku przybył do Chojnaty z wizytą kanoniczną J.E. Ks. Biskup Stanisław Gall, sufragan warszawski,biskup polowy wojsk polskich i udzielił sakramentu bierzmowania oraz konsekrował wielki ołtarz. Obowiązki w parafii ks. Michał Woźniak wypełniał bardzo gorliwie. Pamięć o Słudze Bożym jest tutaj nadal żywa. W czasie I wojny światowej uratował przed Niemcami dzwony kościelne, które chciano przetopić na armaty. Z tego powodu wraz z kilkoma parafianami był więziony w Modlinie. W kościele znajduje się tablica poświęcona ks. Michałowi Woźniakowi. Parafianie wspominają go jako dobrego duszpasterza, życzliwego dla wszystkich, opiekuna dzieci i młodzieży. Również sam ks. Michał Woźniak bardzo ciepło wyrażał się o parafii i parafianach. Pisał: „(...) ludzie są tutaj dobrzy, kościółek śliczny, okolica malownicza i miła (...). Ale rozkaz władzy, a teraz przykład posłuszeństwa być musi.” Sługa Boży Michał Woźniak opuścił parafię w Chojnacie w 1921 roku i został przeniesiony do parafii w Kamionna. W czasie okupacji niemieckiej Sługa Boży ks. Michał Woźniak wytrwale spełniał swoje obowiązki duszpasterskie.W październiku 1941 roku osadzono go w obozie koncentracyjnym w Dachau, dając mu numer obozowy 28203. Po męczeńskich torturach zmarł w obozie w dniu 16 maja 1942 roku. Błogosławiony Michał Woźniak został wyniesiony na ołtarze. Do 1932 roku proboszczem w Chojnacie był ks. Antoni Dzikowski. W latach 1933 – 1934 proboszczem w tej parafii był ks. Henryk Wielecki. W 1935 roku ks. Jan Kołodziejski obejmuje probostwo w Chojnacie. Obecnie od 197 roku proboszczem parafii Chojnata jest ks. Henryk Gronkiewicz. Na koniec jeszcze kilka słów o samym kościele. Murowane prezbiterium powstało najprawdopodobniej w 1303 roku. Drewniana nawa, o charakterze wieku XVI, przed 1673 rokiem, została obmurowana zarówno z zewnątrz jak i wewnątrz. Kościół jest jednonawowy z węższym prezbiterium na rzucie wydłużonego prostokąta. Przy prezbiterium znajduje się zakrystia z dwoma pomieszczeniami. W części wschodniej starsza, sklepiona kolebkowo, dla ”księży celebransów”, zaś w części zachodniej, nowa zakrystia dla Ministrantów. Przy nawie, w jej części północnej znajduje się kruchta, zbudowana w ok. 1898 roku. Prezbiterium jest sklepione krzyżowo,wyraźnie zaznaczona jest tęcza o wykroju półkolistym, natomiast w nawie, która została dobudowana później jest sufit. Z zewnątrz kościół opięty jest, charakterystycznymi dla stylu gotyckiego, szkarpami, czyli filarami służącymi, w pewnym sensie, jego podparciu, ściany zaś są zwieńczone gzymsem. Na szczycie fasady znajdują się, również charakterystyczne dla tego stylu, sterczyny (czyli pionowe laski zwieńczone dekoracją w kształcie wieżyczki najeżonej pąkami); od wschodu znajduje się jedna sterczyna na osi. Dach spadowy z wieżyczką nad sygnaturkę pochodzi z lat 1860 – 1869. Kościół został pokryty blachą miedzianą w 1978 roku. W kościele znajdują trzy ołtarze. W ołtarzu głównym umieszczony jest obraz Matki Boskiej Dobrej Opieki, pochodzący prawdopodobnie ze szkoły włoskiej z XVI - XVII wieku, a odrestaurowany w 1970 roku. Obraz Matki Boskiej zasłania się obrazem św. Marcina. W ołtarzu bocznym umieszczony jest obraz św. Józefa z Dzieciątkiem Jezus, a w górnej części obraz Matki Bożej Różańcowej. W drugim ołtarzu bocznym jest obraz Przemienienia Pańskiego, a w górnej części obraz św. Mracina. W ołtarzu głównym umieszczona jest również Monstrancja pochodząca z 1767 roku oraz dwa kielichy barokowe z początku XVIII wieku z rytymi na czaszy postaciami Trzech Króli. Ambona w kształcie łodzi datowana jest na koniec XVIII wieku. Chór drewniany został zbudowany pod koniec XIX wieku wg projektu Józefa Dziekońskiego, zaś organy pochodzą z 1. poł.XIX w. Wewnątrz Kościoła, na jego zachodniej ścianie znajduje się pejzaż “Olszanka” Wincentego Rapackiego pochodzący z 1909 roku. Wewnątrz Kościoła umieszczone są także tablice nagrobne zasłużonych dla parafii, m.in.: Stanisława Zawadzkiego (zm.1612); Stanisława Lisickiego (zm. 1813); Zofii z Chojnackich Pruszyńskiej (zm. 1836); Perełki hr. Trzaska Chojnackiego (zm. 1843) i Pauliny Chojnackiej (zm. 1850); Salomei z Klembowskich Wiemuth (zm. 1837); Józefa Szamoty (zm. 1841); Kacpra Lisieckiego (zm.1846). Przy Kościele znajduje się czworościenna drewniana dzwonnica o słupowej konstrukcji. Dzwonnica pokryta jest namiotowym rozpłaszczonym dachem. Dawna parterowa, murowana plebania została wzniesiona w 1850 roku. Zbudowana została na rzucie prostokąta; od frontu znajduje sie drewniany ganek. Natomiast obecna plebania została poświęcona przez Księdza Biskupa Władysława Miziołka w 1980 roku. W odległości około 0,5 km od kościoła znajduje się cmentarz parafialny. Ze względu na brak danych, nie wiadomo dokładnie kiedy przeniesiono cmentarz na teren przykościelny, czyli tam, gdzie obecnie się znajduje.